Depressiya Nədir?
Depressiya, insanın psixoloji əhval-ruhiyyəsini pozan və beyində gedən biokimyəvi maddələrin balanssızlığı nəticəsində yaranan bir psixoloji haldır. Bu vəziyyət, serotonin və dopamin səviyyələrinin azalması ilə müşahidə olunur. Sinir sistemi zəif olan insanlarda daha çox rast gəlinir və iradi keyfiyyətlər zəif olduqda daha asan ortaya çıxır. Həyatdakı çətinliklər, stress, ailə və iş həyatındakı gərginliklər insanı depressiyaya sürükləyə bilər. İnsan hər şeyi pessimist bir perspektivlə görməyə başlayır. Xarici əlamətlərdən biri olaraq qaşların daim çatılmış vəziyyətdə olması və üz ifadəsində yorğunluq nəzərə çarpır.
Müasir dövrdə, xüsusən də uzun istirahət dövründən sonra işə geri qayıtmaq çətinlik yarada bilər. Bir çox insan yatmağı və gəzməyi istirahət hesab edir. Halbuki əsl istirahət, fikirləri bir kənara qoymaq və problemlərdən uzaq qalmaq deməkdir.
Depressiyanın Risk Faktorları
Depressiyaya səbəb olan faktorlar müxtəlifdir və bəzi insanlar üçün daha yüksək risk yarada bilər. Əsas risk faktorlarına aşağıdakılar daxildir:
- Erkən yaşda valideyn itkisi: Bu hal psixoloji inkişafı ciddi şəkildə təsir edir.
- Narkotik və alkoqol istifadəsi: Bu maddələr depressiyanı tetikleyə bilər.
- Anksiyetə pozulmaları: Davamlı narahatlıq hissi depressiyaya gətirib çıxara bilər.
- Qadın olmaq: Hormonal dəyişikliklər qadınlarda depressiyaya daha çox meyl yarada bilər.
- Aşağı sosial yaşam: Maddi və sosial dəstəyin olmaması risk faktorudur.
- Yalnızlıq: Yalnız yaşamaq və ya boşanma əsas səbəblər arasında yer alır.
- İşsizlik: İşsiz qalmaq və ya işdə uğursuzluq hissi depressiyaya səbəb ola bilər.
- Keçmişdə depressiya yaşamaq: Bir dəfə depressiya keçirmiş insan yenidən bu vəziyyətə düşə bilər.
- Stressli hadisələr: Son dövrlərdə yaşanan təsiredici hadisələr bu riski artırır.
- Uşaqlıq travmaları: Fiziki və ya cinsi zorakılıq depressiyanın əsas səbəblərindən biridir.
- Tibbi xəstəliklər: Hormonal disbalans və bəzi dərmanlar bu vəziyyəti tetikleyə bilər.
Depressiyadan Uzaq Olmağın Yolları
Depressiyadan uzaq qalmaq üçün bir neçə sadə, lakin təsirli addım atmaq mümkündür:
- Arzularınızı reallaşdırın: Xəyal etdiyiniz bir arzunu həyata keçirin. Məsələn, maşın sürməyi öyrənmək istəyirsinizsə, sürücülük kursuna yazılın.
- Təbiətlə əlaqə saxlayın: Uzun yol yürüşləri edin, təmiz hava alın və təbiətə yaxın olun.
- Sosial əlaqələri gücləndirin: Yaxın dostlarınız və ailənizlə vaxt keçirin, hisslərinizi rahatlıqla paylaşın.
- Duyğularınızı ifadə edin: Ağlamaq istəyirsinizsə, ağlayın; tək qalmaq istəyirsinizsə, özünüzə vaxt ayırın. Duyğularınızı sərbəst buraxmaq ruh halınızı yaxşılaşdıracaq.
- Pozitiv düşüncəni gücləndirin: Hər çətinliyi aşmağa qadir olduğunuzu özünüzə xatırladın. Bob Marley’in dediyi kimi: “Nə zaman güclü olmaq tək çarə olar, o zaman anlayarsan nə qədər güclü olduğunu.”
Depressiyadan qorunmaq üçün müntəzəm istirahət etmək, problemlərdən uzaqlaşmaq və özünüzə vaxt ayırmaq vacibdir. Sağlam düşüncə və iradə ilə hər şeyin öhdəsindən gələ biləcəyinizə inan